A. Türk alfabesinin ve Fenikelilerin kullanmış oldukları yazı sisteminden türemiş birçok alfabenin ilk harfi; bu harfin karşıladığı ünlü.
Sesbilgisi bakımından değerlendirildiğinde dudakların, dilin ve çenenin sesin çıkış sırasındaki durumu göz önüne alınırsa; kalın, düz ve geniş bir ünlü olduğu anlaşılır.
Fenikeliler, hece sistemine dayanan Doğu Akdeniz bölgesindeki yazıları örnek alarak klasik Samî alfabesinde yer alan a’yı akronofi yoluyla oluşturmuşlardır.
Yunan alfabesinde görülen alpha ile Arap alfabesindeki elif, Fenikelilerin oluşturduğu alf (öküz) işaretinden kaynaklanmaktadır. Latinlerin III. yüzyıla kadar kullandıkları işaret sadece A idi. A’nın a olarak küçük biçimde kullanışı ise daha sonra gerçekleştirilmiştir.
Gök Türk ve Uygurların kullanmış oldukları yazı sisteminde a harfi değişik şekillerde görülür. Genellikle sözlerin sonunda yer alan a, eski Türk yazıtlarında açık e olarak da kullanılmıştır.
Uygurların kullanmış oldukları yazı sistemindeki a, Soğd kökenli olup Arap alfabesi ile aynı özellikleri taşır. Her iki yazıda da sözcüğün içindeki durumuna göre (başta, ortada, sonda) değişikliğe uğradığı görülür.
Uygurların kullanmış oldukları a harfi, n harfine çok benzemekte olup üç değişik şekli vardır. Sağdan sola doğru yazılan a harfi sözcük başında ikiz olarak yazılırken sözcük ortasında bazen yazılmamıştır.
Türkçenin sesbilgisi bakımından a’yı değerlendirecek olursak; normal uzunlukta, boğaz yakınında söylenen donuk bir ünlü olduğu görülür. Bu ünlünün söyleniş bakımından farklı değerleri vardır. Bu farklılıklar lehçelere bağlanabilir. Ana Türkçedeki bu ünlü, eski ve yeni bütün lehçelerde olduğu gibi görülürken Çuvaşçada u’ya çevrilmiştir.
Çağdaş Türk lehçelerinde, a ve o seslerini tam olarak karşılamayan, bunların ikisinin karışımı gibi duyulan yuvarlak bir a ünlüsü vardır.
Çeşitli sözcüklerin yazımında karşılaştığımız â (düzeltme işaretli a), Osmanlıca döneminde yazımıza giren Arapça ve Farsça sözcüklerin bugünkü alfabemizin tam karşılığı olmayan seslerini ve harflerini belirtmek için kullanılmaktadır. Bu â’dan, yazılışları aynı ama anlamları farklı olan sözcüklerin yazımında (Ör: hala, hâlâ gibi) ve kendinden önce gelen g, k, ünsüzlerinin ince okunmasını sağlaması (ör: harekât, rüzgâr gibi) bakımından yararlanılmaktadır.
A. (Müzikte) Alfabetik nota sistemine göre la notasının adı. Halen, Alman ve ingilizlerin kullandıkları sistem. Do majör ses dizisinin altıncı sesi.
A. (Kimyada) Argon’un simgesi.
A. (Askerlikte) Askeri bir terim olan alay sözcüğünün kısaltılması.
A. (Astronomide) Yıldızların belirtilmesinde kullanılan kısaltma, önceleri bütün burçların önemli yıldızlarını işaret eden a kısaltması, daha sonraları sadece 25. derecede yer alan yıldızları belirtmek amacıyla kullanılmıştır. Bu kullanımda Bayer metodu göz önünde bulundurulmuştur.
A. (Hukukta) Absolvo sözcüğünün ilk harfi. Roma hukukunda yer alan A kısaltması, absolvo sözcüğünün ilk harfi olup kurtulma, hürriyetine kavuşma, bağışlanma anlamlarına gelmektedir.
A. (Contrario) Tersini belge ile ispat. A. (Parte rei) Hakiki. A. (Posteriori) Sonuçtan hareket edilerek sebebe varmak, sonuçtan sebebe, soncul, sona ilişkin, sonraya ait (en sondan sona ilave etmek).
A. (Priori) öncelik.
A. (Propos) Bundan dolayı.
A. Doğuda kullanılan sayma sisteminde bire karşılık.
A. Batı dinî takvimlerinde pazarla başlayan yıl.
A. V. Yüzyılda Kuzey Çin’de Toba Türklerinden bir boyun sonradan aldığı ad.
A. (Sporda) Birinci takım. Alfabetik sıralamada ilk harf olduğundan takım sıralamalarında da birinci takım anlamında kullanılmaktadır. A takımı gibi.
A. (Mantıkta) Olumlu tümel önerme işareti.
A. (Fizikte) Uzunluk ölçü birimi Angström’ün simgesi.
A. (Elektrikte) Elektrik akımında şiddet ölçüsü amperin simgesi.
A. (Matematikte) Latincede area (alan) sözcüğünün simgesi olarak kullanılan yüzölçümü birimi.
A. (Ticarette) Açık sözcüğünün kısaltılması.
AA. (Kimyada) Maddenin eşit karıştırılacağım gösteren simge.
A.A. Anadolu Ajansının kısaltılmış adı (Bkz. ANADOLU AJANSI).
A.A.I. American Airline lncorporated’in kısa adı