Afyon’un gelenek ve görenekleri nelerdir? Afyon’un doğum, ölüm, düğün, cenaze, evlilik, nişan, giyim kuşam adetleri gelenekleri görenekleri.
Kültürel geçmişi MÖ 3000 yıllarına kadar uzanan Afyon ilinde Hititler’in egemen olduğu dönemde geniş bir kalkınma yaşandı. Daha sonraları Helen kültürünün etkisi altında da kalan il, zamanla kale-kent niteliği kazandı. Malazgirt Savaşı’nın ardından (Selçuklular döneminde) Afyon’a gelen Türkler, tarım ve hayvancılığın yörede gelişmesini, sağladıkları gibi, kültürel yaşamı da canlandırdılar.
Afyon ilinde İslam-İran-Türk kültürü olarak nitelenebilecek bir kültürel yapının oluşmasına özellikle İran’dan gelen Türkmenler yol açtılar. Günümüzdeki toplumsal ve kültürel yaşamın temellerini atan Türkler, yöre yaşamını ahiliği, dervişliği, tekke ve zaviyeyi de sokup, medrese kültürü yarattılar.
Türklerle birlikte “su kültürünün” de girdiği Afyon ili, bu dönemde İslam kültürünün önemli bir merkezi oldu. 1. Dünya Savaşı yıllarından sonra büyük yıkıma uğrayan il, kapalı bir toplumsal yaşam sürmeye, geleneksel toplumun bütün özelliklerini göstermeye başladı.
Afyon ilinde geleneksel değerler, yaşamı büyük ölçüde yönlendirir. Özellikle köylerde çeşitli inançlar çok yaygındır. Yağmur duasına çıkma, 90 gün kış hesabı, adak adamak bunların bazılarıdır.
Afyon’da 15-16 yaşındaki çocuklar, birbirlerine “Haydi Adine’ye çıkalım” diyerek yağmur duasına çıkarlar. Ev ev dolaşarak “Teknede hamur/ Bahçede çamur/ Ver Allahım ver/ Gani gani yağmur” diye bağırırlar. Evlerden de kendilerine bulgur, pirinç, kıyma, yağ, tuz gibi yiyecekler verilir. Toplanan yiyeceklerle “Adine pilavı” pişirilir. Afyonlu yaşlılar, kışı günleri sayarak hesap ederler. Onlara göre kış 90 gün sürer.
Bütün Türkiye’de olduğu gibi Afyon’da da ermişlerin ve dedelerin mezarları ziyaret edilerek adaklar adanır. Afyon’daki Sultan Divani, Karaca Ahmed, Kırklar Makamı, Kız Kulesi, Mertlik Sultan, Su Adağı en çok ziyaret edilen yerlerdir.
Afyon Düğün Adetleri Gelenekleri
Evlilik konusunda genellikle kızın görüşü alınmaz. Kız istemeye giden görücüler, önce kızı incelerler. Söz kesme aşamasında kızın babası işe karışmaz. Kızın annesi, eğer cevapları olumluysa, erkek tarafını bir gün kahve içmeye davet eder. Bu gün nişan günü kararlaştırılır. Nişanda kız ve erkek tarafı, birbirlerine nişan bohçası hazırlar. Düğünden önce gelin, gelinliğiyle kaynanasının dizine yatar. Kaynana, oğlana götürmek üzere bir tutam saç keser. Daha sonra törenle çeşitli takılar takılır, oyunlar oynanır.
Afyon’da bebeğin ilk dişi çıktığında eğlence düzenlenir. O gün “gölle” denilen, buğday, nohut, fasulye, fındık, fıstık, fasulye karışımı yemek yenir. Törende bir tepsiye para, ayna, makas, kalem konur ve çocuğun bunlardan birini alması sağlanır. Böylece gelecekte çocuğun hangi mesleği seçeceği tahmin edilir. Sünnet olan çocuğun yanına, “sünnet eşi” konur. Sünnet eşi, sünnet olan çocuğun yanına yatırılır. Sünnet şenlikleri sırasında, meviüt okunur, çeşitli eğlenceler düzenlenir.
Afyon Yöresel Giyim Kuşam Adetleri Gelenekleri
Afyon giyim kuşamında geleneksel ve çağdaş giysiler yan yanadır. Kırsal kesimde ve kentin bazı semtlerinde başlıklar geniş yer tutar. Fes, tepelik, rekçin, taç, tuzaklı hotoz adı verilen başlıklar takan Afyonlu kadınlar, “peşli” denilen uzun eteklik giyerler. Peşsiz giysi ise bedeni baştan aşağıya örter. Üzerine cepken, altına da şalvar giyilir. Afyon’da çarık da oldukça yaygındır.
Yeni bilgiler eklenecektir !