Akçe Nedir? Kimin Zamanında Bastırıldı?

Akçe. Gümüş para. Beyaz sikke anlamına gelen akça, ilk kez Osmanlı padişahlarından Orhan Bey zamanında 1328’de Bursa’da bastırılmıştır. Gümüş olan para, o zamana kadar kullanılan bütün İslam paralarındaki dirhem ve dinar usulünden farklı idi. Bu nedenle “Akça-i Osmani” adı verildi, ilk akçenin bir yüzünde kelime-i şahadet diğer yüzünde Orhan halledallah-ü mülheku yazılı idi.

Akçelere tarih, ilk kez Yıldırım Bayezid döneminde konulmuştur. Bundan sonra da genellikle padişahların tahta çıkış tarihi, basım tarihi olarak kullanılmıştır.

Akçelere tuğra Süleyman Çelebi adına basılan sikkede konmuş, bu durum üç asır kadar bazı gümüş ve bakır paraların üzerine tuğra konulmak suretiyle sürüp gitmiştir. II. Mustafa zamanından sonra tuğra bütün paralara konmuştur. Paralar üzerinde basım yerini göstermek de Yıldırım’ın oğulları döneminde başlamıştır.

Yavuz ve Kanuni zamanında yeni fetholunan yerlerde de darphaneler açılmıştır. Ancak buralarda basılan paraların resim ve tarzları aynı olmadığından piyasaya birbirinden farklı paralar çıkmıştır. Akçelerin oranlarının sürekli değiştirilmesi yeniçeri ayaklanmalarına bile neden olmuştur.

1687 yılında II. Sultan Süleyman zamanında Osmanlı akçelerinde düzeltme ve değişiklik yapıldığı sırada akçe yöntemi bırakılarak Kuruş yöntemine geçilmiştir. Kuruş yönteminde askatlar bakırdan yapılan mangır, katlar ise altın sikkelerdir.