Alevi Kime Denir? Alevi Ne Demektir? Anlamı

ALEVİ Müslümanların dördüncü halife Ali’yi aşırı bağlılık gösteren bölümü.

“Alevi” sözcüğü ehl-i beyt(‘) yandaşlığı anlamında kullanıldığı gibi Hz. Muhammed’in soyundan gelenler için de kullanılmıştır. Hz. Ali ve Hz. Fatma’dan gelen bu soy genel olarak “Alevi” olarak adlandırılmakla birlikte sonradan Hz. Hüseyin’den gelenlere seyyid, Hz. Hasan’dan gelenlere de şerif) denmiştir.

Başlangıcı Ali ile Muaviye arasındaki çekişmedir. Sıffin Savaşı sonunda Ali halifelikten çekilince, ondan yana olanlara Şii ya da Alevi dendi. Daha sonra Şiilik İranlılar’ın resmi mezhebi haline geldi, belli kurallara bağlandı. Ama Alevilik yayıldıkça, yerel inançlara karışarak değişik tarikatlar halini aldı. Bunlar arasında Ali’yi Muhammed Peygamber’den daha üstün tutanlar bile türedi.

Yakındoğu’da Aleviler, genellikle Doğu Anadolu, kuzey Suriye ve İrak kesiminde bulunur. Ama Trakya’ya kadar Anadolu’nun hemen her tarafında Alevi toplulukları vardır. Bektaşiler de Alevi olmakla birlikte, asıl Aleviler’den farklıdırlar. Alevilik genellikle kırsal kesimde, Bektaşilik ise kentlerde yaygındır. Ama her ikisinde de “eline beline, diline sıkı olmak” ilkesi geçerlidir. Alevilerin dinsel denetimi “dede” denilen ve sıfatı babadan oğula geçen kişilerce sağlanır. Cem ayini denen dinsel törenler, dedenin başkanlığında yapılır. Ama bu tören birçoklarınca sanıldığı gibi ahlak dışı hiç bir öğe taşımaz. Ancak yalnlız Aleviler’e özgü olduğu için gizli yapılır. Bu nedenle Aleviliğin hasımları onu “mum söndü” adıyla nitelerler.

Anadolu Alevileri’nin inanç ve törenleriyle eski Türkler’in şaman inanç ve törenleri arasında büyük benzerlikler vardır. Aleviler’in törenlerinde nefes ve deyişlerin okunması, saz çalması Aleviler arasında şiir.ve müziğin gelişmesinde rol oynamıştır.