Anadolu’da İlk Ticari Faaliyetler Nasıl Başladı?

Anadolu ve İlk Ticari Faaliyetler Nasıl Başladı? 

Anadolu coğrafyasından, yakın Doğuya ve deniz ötesi Kıbrıs adasına, ilk yapılan ticaret, bir ham maddeydi. İlk ticaretin yapıldığı bu ham madde, bir tür volkanik camdı. Tarih öncesi çağların ilk ticari maddesi obsidyen, kolayca işlenebilen ve oldukça keskin hale gelebilen bir volkanik taş olup, tarım yapılmaya başlanan Neolitik dönem ve öncesi insanı için alet, süs eşyaları, kap kaçak gibi çeşitli nesnelerin yapımında kullanılan en önemli ham madde idi.

Obsidyen ticareti, eski dünyanın toplumları arasındaki ilk etkileşimlerin kurulduğu bir ortak kaygı ve değerdi. Bugün, gerçekleştirilen her tarih öncesi arkeolojik kazılar sonucu, Anadolu’dan Mezopotamya ve Kıbrıs’a kadar uzanan bir ticareti ve insan ilişkileri tespit edilebilmiştir. Ama hala, bu ticaretin nerelere kadar uzandığının tam olarak belirlenebildiği söylenemez. Her arkeolojik kazı, Anadolu’dan eski dünyaya uzanan ilk ticaretin üzerindeki derinliği daha da aralayacaktır.

İlk ticaretin doğmasını sağlayan bu obsidyen taşı peki nedir?

Obsidyen, volkan camı (ya da obsidyen), doğal yollarla oluşan volkanik kökenli bir cam türüdür. Lavın hızlıca soğuması ve kristalleşmeye yetecek kadar zaman geçmeden donmasıyla oluşur. Genellikle felsik lav akıntılarının, soğumanın hızlı olduğu kenar bölümlerinde bulunur. Kristal yapıda olmadığından, keskin kıyıları moleküler inceliğe ulaşabilir. Bu özelliğinden ötürü eski çağlarda ok ucu olarak kullanılmış, günümüzde ise cerrahların kullandığı neşterlerin kesici kısımlarında kullanılmaktadır. Alet yapımında kullanıldığı için, Neolitik dönem insanının günlük yaşamıyla ilgili çok güzel bilgiler sunmaktadır. Obsidyen, Neolitik dönem ve öncesi insanının besin kaynakları, uzmanlık alanları, iş bölümleri ve zanaatlarını, bir başka ifadeyle yaşamlarını bize yansıtan önemli bir ham maddedir.
Kaynak: Yolu İstanbul’dan Geçen Kervan’ın Sarayları,
Yazar: Süleyman Faruk GÖNCÜOĞLU
Yayın: İstanbul Ticaret Odası