Arkaizm kelimesinin tam anlamı eskileri taklit‘ tir. Dilde arkaizm terimi, kullanıldığı çağdan daha eski bir çağa ait bir biçim veya sentaksın özelliğini belirtir. Genel olarak güzel sanatlardan söz ederken, arkaizm eski sanatçıların tarzlarını taklit anlamına gelir. Aynı zamanda neolojizmleri de ele almadan arkaizmler değerlendirilemez. Arkaizmler gibi neolojizmler de günün okurunu şaşırtır. Neolojizmler, az çok geçici bir modaya uyularak eski bir kelimeyle birlikte kullanılan yeni kelimeler olabileceği gibi, yeni bir nesne veya bir kavramı belirtmek ihtiyacından da doğabilir. Mesela arkaizm karşılığında kullanılan, yeni bir terim olan aşırılık böyle bir kelimedir ve Eski Türkçe aşnu önce, evvel sözünden alınmıştır.
Edebiyatta iki türlü arkaizm ayırt edilir: bir kısmı, özellikle edebi metinlerde, gelenek yoluyla muhafaza edilir.
Başka bazı arkaizmler özel karakterdedir, bunlara tarih incelemelerinde veya romanlarda rastlanır.
Arkaizmi sistemli olarak kullanan yazarlar. hatta edebi okullar da vardır. Dilbilgisi bakımından kelime. biçim ve sentaks arkaizmleri ayırt edilir. Burada şunu belirtmemiz gerekir: mantıken arkaizmin tam karşın olan neolojizm, okur üzerinde aynı etkiyi uyandırır. Gerek kendi dilini kendi yaratan şairin. gerek işlenmiş bir dille yazan nesircinin yazılarında ölmüş veya yeni dolmuş bir kelime aynı şaşırtıcı izlenimi uyandırır. Bir dilin söz hazinesi her devirde bir miktar kelime kaybeder, öte yandan, çağlar boyunca artan oranda yeni kelimelerle ve zaman zaman da yemden kullanılmaya başlayan eski kelimelerle zenginleşir.
Mesela budun millet, us akıl kelimelerini bugün yeniden canlandırıp kullanmak, kelime arkaizmi, hava kelimesini hevu, müdür kelimesini müdir şekillerinde aslî telaffuzlara uygun olarak söylemek ve yazmak biçim ve imla arkaizmi, ne idüğü (belirsiz), böyle olsun için gibi kullanışlar sentaks, yavuz ve yaman kelimelerini asli mânâlarına uygun (kötü) olarak kullanmak semantik (anlam) arkaizmi olur.