Bey nedir, ne demek, sözlük anlamı. Bey sözcüğü hangi anlamlarda kullanılır? Bey sözcüğünün tarih içerisinde kazandığı anlamlar nelerdir?
Bey, Türklerde önce kabile reislerine, soylu kişilere ve giderek yüksek devlet görevlilerine verilen unvan. Değişik lehçelerde “beg“, “big“, “biy” olarak da kullanılır.
Orhun Yazıtlarında geçen beg, sıradan halk için kullanılan “budun“un karşıtı olarak soyluları ifade ederdi. Ordu komutanlarına da beg unvanı verilirdi. Müslümanlığın benimsenmesinden sonra da, Oğuz kabilelerinin aristokratik liderleri bey olarak anılırdı. Bir sonraki gelişme aşamasında, Karahanlılarda yüksek devlet memurları. Büyük Selçuklularda ilk hükümdarlar (Tuğrul Bey) bey unvanını almışlardı. Yine aynı çizginin uzantısında, ilk dönem Osmanlı hükümdarları ile Anadolu Beyliklerinin hükümdarları da hep bu unvanla anılmışlardır. Bu unvana Moğollarda da rastlanır. Örneğin Timur, han yerine beg unvanını almıştı. İlhanlılar ise bazen kadınlar için. begüm yerine beg kullanmışlardı. Selçuklu ve Osmanlı devletlerinin daha sonraki hükümdarlarının sultan ya da padişah olarak anılması ise, bey unvanının devletin başı için kullanımının yarı kabilesel bir aşama ile sınırlı olduğuna işaret eder.
Buna karşılık yine Osmanlı Devleti’nde bey sözcüğünün Arapçadaki emir karşılığı olarak, askeri sınıfın herhangi bir mensubu için kullanılmaya başladığı, böylece emiru’l-ümera karşılığı olarak beylerbeyi (önceleri beglerbegi), mirliva yerine de sancakbeyi kullanıldığı görülür.
17-19. yüzyıllarda bey sözcüğü giderek askeri sınıf dışında anlamlar kazandı; bey hangi bir büyük ve güçlü Müslüman toprak sahibi ya da yerel sülalelerden birinin mensubu için de kullanılır oldu. Osmanlı Devletinin son döneminde efendi ile paşa arasındaki dereceyi ifade eden bey, orduda binbaşı. kaymakam (yarbay) ve miralay (albay) rütbelerindeki subaylar ile sivil yönetimde ûlâ ve bala rütbesi taşıyanlar ve bazı saray memurları için kullanılırdı. 26 Ekim 1934 tarihli ve 1590 sayılı efendi, bey. paşa gibi unvanların kaldırılmasına ilişkin yasayla resmen kullanımına son verildiyse de, daha geniş anlamda “koca” ve “bay” karşılığı olarak günümüzde de kullanmaya devam edilmektedir.