Bursa’da Yorgancılık (Bursa’da Yorgancılık Mesleği)

Bursa’da , Geleneksel Mesleklerden Biri Olan Yorgancılık ile ilgili olarak Selime Cankurtaran’dan derlenen bilgiler. Bursa’da Yorgancılık Mesleği hakkında bilgiler.

  • Derleyen: Ersin Cankurtaran
  • Derleme yeri ve tarihi: Bursa, 2004
  • Kaynak kişi: Selime Cankurtaran, 1926 Bulgaristan doğumlu, evli ve 5 çocuk sahibi.
  • Mesleği kaç yıldır yaptığı: 70 yıldır yapmaktadır. (Mesleğe Bulgaristan’da başlamış, 1968 yılında Türkiye’ye göç edince yorgancılığa Bursa’da devam etmiştir.)
  • Mesleği kimden öğrendiği: Annesinden öğrenmiştir.

Bir yorganın yapılabilmesi için gerekli malzemeler şunlardır: Astar, yüz (kumaş), yün ya da pamuk, iğne, iplik ve yüzük, uzun düz bir tahta ve tebeşir.

Yapım Aşamaları

Astar ve yüz, yorganın istenilen ebatlarına göre kesildikten sonra dikiş makinesinde bu astar ve yüz birbirine eklenir. Birbirine eklenen astarlanmış yüz yere serilir. Pamuk veya yün bir sopa yardımıyla dövüldükten sonra (bu şekilde pamuk veya yün kabartılmaya çalışılır) astarlanmış yüzün üzerine yayılır. Bu işlemin ardından üzerine pamuk yayılmış olan yüz, rulo halinde toplanır. Rulo halinde toplanmış olan yüzün kenar kısımları kıvrılarak yün olan kısım içe gelecek şekilde ters çevrilir. Ters çevrilen, içi yünle doldurulmuş yüz düzeltilir ve içine konan pamukların dışarı çıkmaması için ağzı dikilir. içi doldurulan yüz bir sopa yardımıyla dövülerek düzeltilmeye çalışılır. Bu işlemin amacı, içine konan pamuğun bir yere öbek halinde toplanmasını önlemektir. Bu işlem de yapıldıktan sonra içi doldurulmuş yüz, ön kısmı öne gelecek şekilde ters çevrilir.

Yukarıda anlatılan yorganın içinin doldurulması işleminin ardından asıl önemli olan kısım yorgana desen verilme aşamasıdır. Bu aşamada ilk önce yorganın kenarları yüzün rengindeki bir iplikle çevrilir. Yorganın kenarlarının çevrilmesi ve desen dikilirken iğneyi batırmadan önce ince bir şiş ile kısa aralıklarla delikler açılır. Bunun amacı iğnenin daha kolay batmasını sağlamaktır. Kenarları çevrilen yorgan üzerine dikilecek olan desen, tebeşir yardımıyla çizilir. Tebeşir kullanılmasının sebebi iz bırakmaması ve kolay silinebilmesidir. Bu aşamada kişinin isteğine göre bir desen çizilir ve dikilmeye başlanır. Bu işlemlerin hepsi tamamlandıktan sonra yorgan hazır hale gelir.

Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları  Türkiye’de 2004 Yılında Yaşayan Geleneksel Meslekler Kitabı, ( M. Öcal Oğuz, Emine Aydoğan, Nilgül Aytuzlar, Tuba Saltık Özkan