Çorum İskilip’te Demircilik, İskilip Geleneksel Meslekler Demircilik ve Kazma Yapımı. İskilip de Demircilik Nasıl yapılır, Demirci Ustaları kimlerdir?
- Derleyen: Canan Uğurdağ
- Derleme yeri ve tarihi: İskilip/Çorum, 2004
- Kaynak kişi 1: Mehmet Duran, 63 yaşında.
- Mesleği kaç yıldır yaptığı: Küçüklükten beri yapmaktadır.
- Mesleği kimden öğrendiği: Babasından öğrenmiştir. Meslek babadan oğula geçmektedir.
- Mesleği kimlere öğrettiği: Çocuklarına öğretmiştir. Çocuklarından biri yapmaktadır.
- Kaynak kişi 2: Hamdi Zencirci
- Kaynak kişi 3: İsmail Akgözlü
- Mesleği kimden öğrendiği: Ustasından öğrenmiştir. Çıraklıktan yetişmiştir.
İlçe el sanatları yönünden bir hayli zengin olup urgancılık, sepetçilik, keçecilik, bakırcılık, sobacılık gibi mesleklerin yanında demircilik de önemli bir yer tutmaktadır. ilçenin muhtelif yerlerinde küçük demirci dükkanlarına rastlamak mümkündür.
Kullanılan Araçlar
Mesleğin icrasında kullanılan aletler örs, çekiç, kıskaç, körük, makas ve eğe’dir.
Kazmanın Yapım Aşamaları
Kazmanın ucundaki demir, ateşte ısıtılır. Kıskaç yardımıyla kazmanın demir ucu çevrilir ve örs üzerinde dövülür. Dövülen demirin ucu makas yardımıyla düzeltilir. Soğutulan demir tekrar ateşe konulur. Demir tekrar ateşte ısıtılır. Isıtılan demir yeniden soğuması için suya bırakılır. Soğuyan demir tekrar ateşe tutularak üzerine kömür serpilir. Ateşe tutulan kısım demire biçim verilmek istenen kısımdır. Isıtılan kısım ustalar tarafından çekiç yardımıyla dövülüp biçim verilmeye çalışılır. Hazır olan kazmanın demir ucu son olarak suya bırakılır. Soğutulmuş demirin ucu eğelenerek keskinleştirilir.
Ürünlerin Pazarlanması ve Kazanç Durumu
İskilip’te meslekten elde edilen gelire bakıldığında, harcanan emeğin karşılığının alınmadığı söylenebilir. Fabrika mallarının daha ucuz olması demirciliğin önemini azaltmaktadır.
En çok satılan ürünler ise mevsime göre değişmektedir. Ustalar ilkbahar mevsiminde tırmık, çapa gibi aletlerin yapıldığını belirtmektedir.
Demircilik Çorum’un İskilip ilçesinde teknoloji ve sanayinin hızlı gelişimi altında giderek tükenmekte ama yine de direnmeye devam etmektedir.
Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları Türkiye’de 2004 Yılında Yaşayan Geleneksel Meslekler Kitabı, ( M. Öcal Oğuz, Emine Aydoğan, Nilgül Aytuzlar, Tuba Saltık Özkan