Diş Buğdayı (Diş Hediği) Nedir? Neden Yapılır? Amacı

https://gulsee.wordpress.com/

Diş Buğdayı:  Bebeğin ilk dişi çıktığında düzenlenen tören ve bu törende konuklara ikram edilen haşlanmış buğday.

Diş Buğdayı, eski bir türk geleneğidir. Bebek ilk dişini çıkardığında aile yakınlarını, akrabalarını davet ederek dişbuğdayı hazırlar. Diş Buğdayı, haşlanmış buğdayın üzeri nar, ceviz, şeker vb. ile üslenerek hazırlanır; içine boncuk, yüzük gibi bir şey saklanır. Saklanan şey kimin tabağından çıkarsa, çocuğa çeşitli armağanlar verir.

Buğdayın birazı da çocuğun başından aşağı saçılır. Daha sonra ortaya bir tabak konup çevresine Kuran, makas, bıçak vb. eşyalar yerleştirilir. Bebek bunlardan hangisini alırsa, ona göre bir meslek seçeceğine inanılır. Anadolu’nun birçok yöresinde günümüzde de süren bir gelenektir. Bazı yörelerde törene yalnız kadınlar katılır.

 Diş Hediği

Çocuğun biyolojik gelişmesinin belirtilerden biri olan diş çıkarma genellikle bir törenle kutlanmaktadır. Yapılan törenlerde yiyeceği kutsama, bereketi sağlama ve çocuğun dişinin sağlam olmasını isteme temel amaçtır. Çeşitli yörelerimizde Diş aşı, diş bulguru, buğday dirlimesi, dirgit dökme, diş börtmesi, diş dirgiti, diş günü, dişlik, diş göllesi, duzlama, kolyo, diş buğdayı olarak adlandırılan bu tören ve eğlencelerin halk arasındaki en yaygın adı diş hediğidir. Hedik; buğday veya mısırın suda kaynatılmışına verilen addır.

Diş hediği tören ve eğlenceleri yörelerimize göre değişik şekillerde yapılmaktadır.

Çocuğun ilk dişi çıkınca bulgur tepsiye konur, üstüne şeker ve çerez yerleştirilir . Tepsinin içinde mumlar yanar ve çalgı eşliğinde tepsi misafirlerin önüne getirilir. Bulgurlar çocuğun başından atılır. Çocuğun eteğine düşen yedi tanesi ipe dizilir ve nazarlık olarak çocuğun boynuna asılır.

Bunun dışında toplumumuzda diş hediği ile ilgili uygulamalar ve inançlar şunlardır:

Dişi ilk gören, çocuğun gömleğini yukarıdan aşağı yırtar, Ancak bu kişinin çocuğa yeni bir gömlek alması usûldendir. Bir kaç gün içerisinde diş hediği töreni yapılır. Hedik sofra bezinin üzerinde bulunan çocuğun başına saçılır. Sonra çocuğun önüne bir kap içerisinde En’am, Kağıt,kalem, makas, altın vs. konarak birisini seçmesi beklenir. Böylece mesleği hakkında tahmin yapılır.

Ağaç dikme

Ülkemizin pek çok yerinde bilinen bir adettir. Uygulamasında dikilen ağaçlara, andıç, boy ağacı, hayat ağacı, hediye ağacı, isim ağacı, ömür ağacı, yaş ağacı, yaşıt gibi adlar verilmektedir. Bazan da dikilen ağaç ya da ağaçlara çocuğun adı verilmektedir.

Bu uygulamanın temelinde; ağacın gelişimine paralel olarak, çocuğun da gelişip büyüyeceği, ağacın kuruması durumunda ise, çocuğun hastalanacağı hatta öleceği, dikili ağacın kırılması durumunda, çocuğun başına kaza geleceği inancı vardır. Önemli bir karar verirken ağacın durumuna bakılması ve ona göre karar verilmeside bununla ilgili inançlardandır. Bu nedenle söz konusu ağaçlara özenle bakılır ve korunur. Andıç, meyve verirse en büyük pay çocuğa verilir.