Divan şiirinde çağın hükümdarı (hakan, hünkâr, padişah vb.), kahramanlığı, adaleti, ülkesinin zenginliği, elinin açıklığı bakımından Süleyman peygambere, Cemşit, Feridun, Hûsrev, Dârâ’ya İskender’e benzetilerek övülür.
Hükümdar anlamında sultan, şehriyar, şeh (şah), şahenşah vb. diye de anılan sevgili, gönül ve güzellik ülkesinde hüküm sürer. Âşık onun emirlerine uyar Ona hizmet etmeyi amaçlar. Sevgili, güzellik Mısırın sultanıdır; çile çeken âşığın gözyaşı ise Nil nehri gibi akar. Aşk sultanı karşısında âşık, aşk zincirine vurulmuş köledir. Hükümdarla derviş ve dilenci karşılaştırılır. Sevgilinin sarayının kapısında dilenci olmak Mısır’a hükümdar olmaya yeğ tutulur.
Hükümdarlar, onların şehzadeleri, kızları olan sultanlar mesnevilerin kahramanları arasındadır Halk hikâyelerinde ve özellikle masallarda da başlıca kahramanlardan biri, “padişah” diye anılan hükümdardır