Divanı ahkâmı adliye, Osmanlı devletinde yüksek mahkeme. Meclisi valâyı ahkâmı adliye’nin, “Divanı ahkâmı adliye” ve “Şûrayı devlet” olarak ikiye ayrılmasıyla oluştu (1868).
Bir yüksek adli mahkeme niteliğindeki Divanı ahkâmı adliye, Nizamiye mahkemeleri’nin bir üst organı durumundaydı. Müslüman ve müslüman olmayan osmanlı vatandaşları arasından seçilen üyeleri, mahkeme kararı olmadan azledilemez, padişah ve hükümet Divan’ ın kararlarına karışamazdı. Böylece yürütme ve yargı birbirinden ayrılmış, yargının bağımsızlığı tanınmış oluyordu. Divanı ahkâmı adliye, temyiz ve istinaf bölümlerine ayrılmıştı. Temyiz bölümü hukuk ve ceza dairelerinden, istinaf bölümü ise ceza, hukuk ve ticaret dairelerinden oluşuyordu. Cevdet Paşa, her iki bölümün de başkanlığını üstlenmişti. Temyiz başkanı sıfatıyla vekiller heyetine de katılıyordu. Nizamiye mahkemelerinin sayısı artırılınca “Divanı ahkâmı adliye nezareti” adını aldı (1869). istinaf bölümü ise kaldırılarak Adliye nezareti’ne dönüştürüldü (1870).