Dövme, derinin tümüyle yok edemeyeceği bir boya maddesinin belli bir desen oluşturacak biçimde alt deriye sokulmasıdır.
Alt deriye erişmek için bir hacamat aracıyla düz çizgi biçiminde yarıklar yapılabilir. Bu yarıklarda birbirine yakın delikler açılarak (bir iğne ya da dikenle) içlerine gerekli boya maddesi konur. En çok kullanılan boya istir; ama bazen isle birlikte khol, çivit, antimuan tozu, kavrulup dövülmüş kemik tozu, çeşitli bitki özleri, safran, kına, hatta günümüzde çini mürekkebi de kullanılır.
Yara içine güherçile ya da barut içeren karışımları yayıldıktan sonra bunlar ateşlenerek dövme yapıldığı da görülmüştür. Çoğu kez, açık ya da koyu mavi bir renk elde edilir.
Dövme, hemen her zaman büyüsel bir nitelik taşır. Dövmenin mevsimi de önemlidir: iyi bir dövme elde etmek için ilkbahar en uygun mevsim sayılır. Dövme genellikle belli bir çevreye ya da topluluğa katılmayı sağlayıcı bir işlev görür.
Bunun için, dövme yalnızca bir süslenme biçimi olmayabilir. Aynı zamanda, kişinin cinsiyetini, yaşını, bağlı olduğu kastı, gizli kurumu, topluluğu gösterir. Ama, en çok büyüsel, hastalık önleyici ya da iyileştirici değeri için gerçekleştirilir. Bir toplumda, dövmenin farklı işlevlerinin hepsi bir arada bulunabilir, ama, tekniği, bedendeki yeri ve yapım koşulları değişir. Dövmelerin birçoğu gerçek bir tılsım niteliğindedir, cinlere, “kem gözler”e karşı koruyucu bir rol oynar. Bu durumda, dövme kolayca zarara uğrayacağı kabul edilen delikli organların (ağız, burun delikleri, edep yeri) yakınına yapılır.
Dövme yapımı çok eski çağlara kadar uzanır. Bazı Ortadoğu kâvimleri, XII. yy.’da, yılan ve timsahlardan korunmak için, bedenlerine deniz canavarları dövmesi yaptırıyorlardı. XIX. yy.’da, Avrupa’ da, dövme daha çok bir amblem değeri taşıyordu: askerlerin, aynı meslekten kişilerin (duvarcılar, dülgerler, demirciler) birbirlerini tanımalarını sağlayan bir işaretti.
Dövmede kullanılan motifler çok çeşitlidir: bir ok ya da hançerle delinmiş kalpler, beş ya da sekiz köşeli yıldızlar, denizkızları, erotik desenler, hayvanlar, gerçek ya da düşsel görünümler vb. gibi.
Yakın zamanlara değin, dövmelerin çıkartılması mümkün değildi. Ameliyatla ya da kimyasal yakma yoluyla bütün derinin kaldırılması gerekiyordu. Günümüzde laser ışınlarıyla dövmeler silinebilmektedir.
Dövme, Anadolu’nun geleneksel yaşam sürdüren bazı yörelerinde de yaygındır. Dövme yaptıran kişinin hastalıklardan, kötü etkilerden korunacağına inanılır; dövme, yiğitliğin ve güzelliğin simgesi sayılırdı. Anadolu’nun bazı yörelerinde kadın ve erkekler günümüzde de çeşitli yerlerine dövme yaptırmaktadırlar.