Bir kurultay, bir meclis vb. tarafından belli bir konuyu incelemekle, araştırmakla görevlendirilmek üzere (atanan ya da seçilen) alt kurul; komisyon.
Firdevsi’nin Şehnamesi’nde toplantı, meclis, ordu anlamlarında sık sık geçen sözcük,XIX. yy.’da dinsel dernekler için kullanılıyordu, İran’da 1906 ana-yasacı ayaklanma hareketi sırasında liberal siyasal grupların oluşturduğu topluluklar ve daha geniş anlamda da bu grupların kendileri encümen diye adlandırıldı. Bunların en ünlüsü Tebriz’de kurulan “Encümeni milli” idi. Hindistan ve Pakistan’ da çeşitli alanlarda (özellikle eğitimde) kullanılan bu sözcük geçerliliğini hâlâ korumaktadır.
Türkiye’de 1851’de açılan ilk edebiyat ve bilim akademisi “Encümeni daniş” adını taşıyordu. 1908 devriminden sonra 1911’te kurulan “Tarihi Osmani encümeni” de bu adı taşıyan bilim kurullarının bir başka örneğiydi. Osmanlı Türkiyesi’nde encümen sözcüğü Avrupa örneğine göre kurulmuş bazı kulüpleri adlandırmakta da kullanıldı (1870’te kurulan Encümeni ülfet).
Osmanlı Türkiyesi’nde ve Cumhuriyet‘ in ilk yıllarında çeşitli idari, adli ve istişari kurullar (Encümeni ihtilaf, Encümeni adli. Encümeni intihap, Encümeni teftiş ve Muayene, intihabı memurin encümeni), sürekli yerel yönetim organları (Encümeni daimi, Belediye encümeni), Parlamentoda oluşturulan geçici (Tahkikat encümeni) ya da sürekli (Teşkilatı esasiye encümeni, Dahiliye encümeni vb.) uzmanlık komisyonları da encümen diye adlandırıldılar.
Günümüzde encümen sözcüğünün yerine çoğunlukla batı kökenli ya da türkçe sözcükler kullanılmaktadır.