Halkbilimi

Folklorun Diğer Bilim Dallarıyla İlişkisi

Folklorun İlişki İçinde Olduğum Bildim Dalları 

ANTROPOLOJİ

Folklor, bir kısım bilimlerle çok yakından ilişkili bulunmaktadır. Folklor bilimi, hakkında, açık bir görüş ve anlama sahip olabilmek için ilgili bulunduğu bu bilim dalları üzerinde, az da olsa bilgi sahibi olmak ve açıklığa kavuşmak gerekmektedir. Etnografya, Etnoloji, Arkeoloji, Tarih ye Antropoloji bu bilim dalları arasındadır. Burada söz konusu bu bilim dallan üzerinde çok kısa bilgiler verilmektedir.

ETNOGRAFYA

Etnografyanın tanımlanması ve kelime yapısı: Etnografya sözcüğü, etnos ve graphy sözcüklerinden meydana gelmiştir. Etnos = halk ve graphy = yazmak, tasvir etmek demektir. Bu sözcükler eski Yunancadır. Etnos’un daha geniş anlamı: Aynı yerden gelen ve aynı geleneklere sahip ailelerin meydana getirdikleri gurup’tur.
Etnografya, halk kültürünün yalnız maddî belgelerini tesbit eden bir bilimdir. Ona, ev malzemesi ve işçilik aletleri gibi maddî eşyayı konu edinen bağımsız bilimin adıdır da diyebiliriz. : Etnografya, etnolojinin bir dalıdır: Bu bakımdan etnografyaya tasviri etnoloji de denmektedir Etnografya, bir halkın yaşayışını ayrıntılı olarak tasvir eder. (Avcılık, balıkçılık, çobanlık; çiftçilik, diğer zanaatlar, mesken, gıda, giyim, taşıt araçları uğraşılarını anlatır.).

ETNOLOJİ

Etnolojinin sözcük yapısı ve tanımlanması: Etnoloji sözcüğü. Yunanca Etnos ve Logos sözcüklerinden oluşmuştur. Etnos=halk, Logos=bilim, konu demektir. İnsanı konu edinen bilimlerden biridir. Et-nologi, özellikle ilkel olarak nitelendirilen halkları ve onların kültürlerini inceler. Toplum yapısındaki genel çizgileri ve toplumların gelişimini ortaya koymak için ırkların özellikleri üzerinde incelemelerde bulunur. İnsanlık uygarlığının doğuşu sorunları ile ilgilenir, bu hususta genel yargılar ve kurallar çıkarmaya çalışır.

ARKEOLOJİ

Yunanca Arkhaios ve Logos sözcüklerinden oluşmuştur. Arkhaios = eski, Logos=bilim demektir.
Arkeoloji, eski uygarlıkların anıtlara ve, eşyalara, eşya kalıntılarına,, dayanılarak incelenmesi demektir.
Arkeoloji üzerinde bir açıklama: Arkeoloji sözcüğünün kapsadığı kavram her devirde aynı değildir. Halikarnassos’lu Dionysos, Roma tarihini anlatan eserine «Arkeoloji» adını verdiği zaman geniş” anlamıyle Röma’riin bütün geçmişini kastediyordu. Bu sözcük bu anlamıyla uzun zaman yaşamadı. Daha sonra Arkeoloji ve Arkeografi arasında tercih yapmayan Lyon’lu Jacques Spon tarafından XII. yüzyılda yeniden ortaya atıldı. Arkeoloji, bütünüyle geçmişin değil, şekilli ve maddî varlıkların bilimidir. Örneğin, Yunan arkeolojisi, Yunan uygarlığını tanımlayıp ortaya çıkaran bütün taşınır ve taşınmaz şeylerin incelenmesidir. Tapmaklar, limanlar, istihkâmlar, heykeller, vazolar, bronzlar, mezarlar, papirüs veya yazılı taşları da bu arada sayabiliriz. Ancak metinlerin incelenmesi başka bilim kollarına girer.

TARİH

Tarih, bir olayın gününü, ayını ve yılını bildiren bir sözcüktür. Ulusların ya da toplumların birbiriyle olan her çeşit ilişkilerini, savaşlarını, onların uygarlıklarını, iç sorunlarını yer ve zaman göstererek inceleyen ve anılmaya değer olayları hikâye eden bilimdir. Tarih, saptanmış olan geçmişteki olayları yazılı belgelerden yararlanarak anlatır.

ANTROPOLOJİ

Antropoloji, eski Yunanca Anthropos ve Logos sözcüklerinden meydana gelmiştir. Anthropos=insan, Logos=bilgi, bilim demektir. Antropoloji, insan, bilimi deyimini meydana getirmektedir. Sosyal antropoloji, sosyal davranışları, ilkellerin toplumsal kurumlarını ve örgütlerini inceleyen antropolojik’ -disiplindir. Araştırmalarında toplumsal yapıya ağırlık vermekte ve toplumsal kurum ve formların sistematik ve karşılaştırmalı araştırmalarını yapmaktadır.

Kaynak: Türkiyede Folklor, Şerif Baykurt