Garip Akımı Nedir? Temsilcileri Kimlerdir?

GARÄ°P AKIMI;  1930’lu yılların ikinci yarısında ÅŸiirleri dergilerde görünmeye baÅŸlayan Orhan Veli Kanık (19141950), Oktay Rifat Horozcu (1914-1988) ve Melih Cevdet Anday’ın (1915) ortak yayımladıkları Garip isimli kitapta bulunan ÅŸiirlerden ve ÅŸiir tutumlarından dolayı söz konusu üçlüye ve onların ÅŸiir anlayışlarına verilmiÅŸ isim.

Birinci Yeni diye de anılan Garip Akımı, daha çok Orhan Veli’nin adıyla bütünleÅŸmiÅŸtir ve onun ÅŸiirini hatıra getirir. Bu durum, hem adı geçen kitabın ikinci baskısında sadece Orhan Veli’nin ÅŸiirlerinin yer almasından hem de grupta yer alan Oktay Rifat’ın -hatta Melih Cevdet’in bile- sonraki yıllarda ÅŸiirini baÅŸka bir çizgide devam ettirmesinden kaynaklanır. Ayrıca, Orhan Veli imzasıyla yayımlanan ve ÅŸiir anlayışlarının açıklandığı “Garip Mukaddimesi” baÅŸlıklı yazı da, Garip akımının Orhan Veli’nin adıyla özdeÅŸleÅŸmesinde büyük pay sahibidir.

Basitin ve küçük ÅŸeylerin ÅŸiirini; işçi sınıfının zevkine hitap edecek bir ÅŸiiri yazmayı amaçlayan, ÅŸiirde espriyi önemseyen ve ÅŸiiri anlamda arayan, geleneksel ÅŸiirin biçimsel özelliklerini (ölçü, kafiye, ahenk) gözardı eden Orhan Veli ve arkadaÅŸları, kendilerini taklit edenlerin ortaya koydukları kötü örnekler yüzünden, ÅŸiirin “ar daman”nı çatlatmışlar ve dönemin edebiyat mahfillerinde alay konusu olan ÅŸiir adına bir yığın kötü örnek bırakılmasına sebebiyet vermiÅŸlerdir. Ahmet Hamdi Tanpınar bir yazısında, bu üç ÅŸairin yaptığı iÅŸi ÅŸu ÅŸekilde özetler: “Bilhassa edebiyatımızı ÅŸairane modalardan kurtarmak ve bir de ilk aruz denemelerinden itibaren Türk ÅŸiirinin hakim vasfı görünen müzikaliteyi sarsmak olmuÅŸtur, denebilir.”

Garip akımının modern ÅŸiirimize yeni bir soluk getirdiÄŸi de inkar edilemez gerçeklerdendir. Bu grup içinden Orhan Veli’nin hemen her ÅŸiir okurunun ve eleÅŸtirmeninin beÄŸenisini kazanmış ÅŸiirleri vardır. Modern Türk ÅŸiirinin güzel örneklerinlerinden olan “Anlatamıyorum“, “Ä°stanbul’u Dinliyorum” gibi ÅŸiirler Orhan Veli’nin kaleminden çıkmıştır.