Hain Kahya & Hain Kız Oyunu

Hain kâhya, bir karagöz ve tuluat oyunu. Bir çiftliğin kâhyası olan Enver Ağa (ya da Kasım) çiftlik sahibinin kızını sevmektedir. Kızın kendisine yüz vermemesi üzerine babasına, kızının çiftlik yanaşmalarından Haydar’la (ya da Dursun) seviştiğini söyler. Kız bunu kabul etmez, ama yanaşma kızı sevdiğini açıklar. Çiftlik sahibi yanaşmayı bodruma kapatıp başına Karagöz’ü bekçi diker. Kâhya tekrar kız tarafından reddedilince onu bir yere kapatır ve Karagöz’e yanaşmayla çiftlik sahibini zehirleyip kızla evleneceğini söyler. Karagöz ondan yanaymış gibi görünüp çiftlik sahibine haber verir; kâhyanın çiftlik sahibi için hazırladığı zehri, kandırıp kâhyaya içirir. Tuluat tiyatrolarında da oynanan oyunda Karagöz’ün yerini ibiş almaktadır. Hain kethüda, Müthiş intikam vb adlarla oynanan çeşitlemeleri de vardır.

Hain kız, bir kukla oyunu. Ölmek üzere olan yaşlı adam, damadını yanına çağırarak ona vasiyetini bildirir ve mallarını, topraklarını kızına; parasını ibiş, Arap Be-şir, kâhya ve hizmetçi Fatma’ya bırakacağını söyler. Kendisine para bırakılmayışı-na kızan kız, babasını öldürmek için İbiş‘ ten yardım ister, ibiş bir türlü bu işi yapamaz, sonunda kız babasını öldürür Bir süre sonra yaptığından pişman olarak çıldırır ve deliler evine gider. Damat karısını boşamak isterken hamile olduğunu öğrenir. Çocuğun mirasçı olacağını düşünerek boşamaktan vazgeçer. Yaşlı adam ölme-miştir, ibiş odadayken canlanır, başkaları geldiğinde ölü gibi gözükür. Arap efendisine ağıtlar söyler, ibiş hizmetçi Fatma’yla evlenir. Bu oyun çeşitli adlarla tuluat tiyatroları tarafından da sahnelenmiştir.