Dini KonularGenel Kültür

Hatim Nedir Nasıl İndirilir?

Hatim: Sona erdirme, bitirme. Kuran’ı başından sonuna kadar okuma. Hatim etmek. Hatim indirmek, Kuran’ı başından sonuna değin okuyup bitirmek.

Müslümanlıkta, ibadet niyetiyle ve Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak amacıyla Kuran’ı hatmetmek büyük sevap sayılır. İnanca göre, Hz. Muhammed de kendisine indirilen Kuran ayetlerini Cebrail karşısında birkaç kez baştan sona okurdu. Kuran’ı hatmetmenin (hatm indirme de denir), belli bir süresi olmamakla birlikte, az bir zamanda yapılması sevaptır. Ancak, çabuk bitirme telaşıyla tecvit ve tilavet kurallarının zedelenmesi doğru sayılmaz. Hz. Osman ve Ubey bin Kâb gibi bazı sahabilerin, Kuran’ı yaklaşık bir hafta içinde hatmettikleri söylenir.

Hatim indirmek için özel bir zaman bulunmamakla birlikte, özellikle ramazan ayında her gün bir cüz (Kuran’ın otuzda biri) okuyarak otuz günde hatim indirilmesi, ölünün ardından hatim okunması, hatim tamamlandıktan sonra hatim duası yapılması, Kuran okumayı yeni öğrenmiş çocukların ilk indirdikleri hatmi kutlamak için hatim cemiyeti düzenlenmesi Türkiye’deki dinsel geleneklerdendir. Allah’a hamd, Hz. Peygamber’e salat ve selamla başlayan hatim duasında hatim indirmekle kazanılan sevaplar, başta Hz. Muhammed ve öteki peygamberler olmak üzere din büyüklerinin, bilginlerin, şehitlerin ve öteki müslüman ölülerin, özellikle de hatim okuyan, okutan ve dinleyenlerin geçmişlerinin ruhlarına bağışlanır. 

Tasav. Müritler şeyhin işaretiyle istiğfar ederek zikre başlarlar, istiğfar, şeyhin isteğine göre 5 ile 15 arasında değişir. Sonra gözler kapalı rabıta’ kurularak zihin ve düşünce Allah’tan başka her şeyden arındırılır (mâ-sivadan tecerrüt). Zikir halkasının sağından 7 kişi birer Fatiha okuduktan sonra 100 salayat-ı şerife 79 kez inşirah suresi ve 1 001 İhlas-ı şerif okunur. Bu kez soldan 7 kişi birer Fatiha ve 100 salavat okur. En sonunda okunan bir aşr-i şeriften ve şeyhin yaptığı duaya topluca “amin” denilmesinden sonra zikir ayini bitirilir.

Bayezit Bistami, Hoca Hasan Harkani, Yusuf Hemedani, Hoca Abdülhalik Guc-duvani, Bahaettin Nakşibent gibi ünlü sufilerin bu yolda zikir ayini yaptıkları söylenegeldiğinden bu tür zikre hatm i hacegân (hocaların hatmi) denildi ve bu hatmin sıkıntıları azaltıp belaları gidereceğine inanıldı.