– Karadeniz bölgesinde özellikle Doğu Karadeniz’in kıyı kesimlerinde toplu olarak ve daha çok bağlı diziyle oynanan disiplinli halk oyunlarının genel adı “Horon “dur. Horum, Horun, Foron vb. şekillerinde de söylenir.
– Karadeniz’de kemençe, davul ve zil zurna ile oynanan oyunlara verilen addır.
– Horon Cenevizlilerden kalmadır. Karadeniz’e özellikle Trabzon’a gelip buradan da Yunan ve Türk kavimlerine geçmiştir, istila ve temaslar sonucu oradan Batı Avrupa’ya ve Karadenizin doğusuna yayılmıştır.
– Horon bugünkü şekli ile ve genel olarak ele alındığında, Doğu Karadeniz’de yani Trabzon, Rize ve Giresun’da oynandığını görürüz. Bunun yanı sıra Artvin, Ordu, Samsun, Bayburt, Gümüşhane gibi illerde az da olsa oynanır.
– Horon ‘da denizin dalga hareketlerini ve kıpırtılarını, balıkların çırpınışını görür gibi oluruz. Horonlar’ın oluşmasında Trabzon yöresinin çok engebeli doğal yapısının, fırtınalı hırçın bir deniz olan Karadeniz’in sarp bir arazide bazen bir ayağını bile zor basabildiği patika yollarda yürüyen ve sırtında yük taşıyan Karadeniz insanının çevikliği anlatılmaktadır. Horon’da yapılan hareketler incelendiğinde, belleme, çapalama, deniz dalgalarının parçalanması, dalgaların kıyıdan geri çekilirken çakıllarda çıkardığı ses, kürek çekme, balıkların ağlara yakalandıkları andaki çırpınışları gibi doğal olayların veya işle ilgili hareketlerin canlandırıldığı görülür.
– Horon kelimesi ve horla üzerindeki dik olarak kümelendirilmiş birkaç bağdan oluşan mısırlara verilen bir addır. Horonların bulunduğu tarla uzaktan görünüş olarak kollarını havaya kaldırmış bir şekilde duran insan kalabalığını andırır. Horon oyunlarında genellikle kollar havaya kalkmış bir biçimde oynanır. Bu duruş horonları andırmaktadır. Bundan esinlenerek Horon adı verilmiştir.
-Tepeden tırnağa kadar titreme, ürperme, silkiniş ve hareketlerin giderek artan bir noktada sona ermesi nedeni ile denizden tutulmuş bir balığın can çekişini yansıttığı ileri sürülür.
Horonların belirli bir sırası vardır.
1. Horon Kurma, 2. Yol Havası, 3. Seyrek Oyunu, 4. Horon Kurma, 5. Sıksara, 6. Hemşin, 7. Donya, 8. Yol Havası, 9. Maçka.
Horonlar sözlü olup olmadıklarına göre de farklılıklar gösterirler.
1. Sözlü Horonlar: Bunlarda horonlar şiirin besteleniş şekillerine göre ezgi ile söylenerek oynanmaktadır. Genellikle kadın ve kız horonları sözlüdür.
2. Sözsüz Horonlar: Bunlarda ezgi bir çalgı ile çalınır. Söz yoktur.
3. Karma Horonlar: Aslında sözlü horonlar arasında yer alıp ikinci bölümü itibarıyla sözsüz icra edildikleri için sözsüz horon niteliğini taşırlar. Her sözlü ezginin bitimine sözsüz bir horon eklenerek çalınır.
– Horonlar dizi oyunu biçiminde oynandıkları zaman dizi biçimleri, sıra dizilişi, görünüşünde olarak tek sıra erkek, tek sıra kadın, düz dizi, eğri dizi, koşut dizi, bağlı dizi, bağlı tek dizi, bağlı alaca dizi, açık dizi, kapalı dizi biçimlerinde oynanmaktadır.
Halka oyunu biçimindeki dizilişlerde ise, düz halka, koşut halka, bağlı halka, tek halka, kapalı halka, açık halka, bağımlı halka, tek halka erkek, tek halka kadıın, alaca halka, tepeli halka dizilişleri görülmektedir.