İlkel ve Gelişmiş Toplumlarda Dansın Yeri ve Önemi

İlkel toplumlarda dansın anlamı o kadar önemlidir ki her hareketi başka başka olayların temsili sayılmaktadır. Örneğin; bugün bile, Amerika yerlileri ve Afrika da çıplak gezen vahşi kabilelerin oyunlarında mana hakimdir. Ava çıkmadan önce toplu olarak yapılan çılgın danslar güven duygusunu artırır, yüze sürülen savaş boyaları savaşçıları daha kararlı yapar ve düşmanı ürkütüp korkutur diye düşünülmektedir. Bütün bunlar, tehlikeli ve ürkütücü doğa karşısında ki güçsüz yaratık insanın gelişmesinde büyüden büyük destek beklediğini açıklamaktadır.
İlkel toplumların yaşamlarını sürdürebilmeleri için ihtiyaçtan doğan bu danslar, deneyler sonucu gelişerek sanatın ilk halkalarını oluşturmuştur.

İlkel toplumlar törenlerde oynadıkları tüm oyunları görev olarak üstlenip, bir görevi yerine getirdiklerine inanırlardı. Bu amaçla törenlerde yapıla gelen danslar zamanla belirli kural ve kalıplara bağlanarak yaşatılıp daha sonraki kuşaklara aktarılırdı.

Vahşi (ilkel)’lerin manidar rakslarına karşın gelişmiş toplumlarda mana kaybolup, hareket hakim olmuştur. Medeni raks şekil ve görünüm olarak çok gelişmiş olsa da, yaşantımızdaki olaylarda görülme sıklığı, manidarlığı ve önemini kaybetmiştir. Özellikle danslardaki mana yerini sanatsal hareketlere bırakmıştır. Çünkü insanların en önemli işi raks değildir.

Medeni (gelişmiş) insanların danslarında mana yerine, uyum var, kibarlık var reveranslar ve hareket vardır. Böyle danslarda mana kaybolmuş ve raks bir hünerin gösterisi şekline dönüşmüştür.

Günümüzde, Halkbilim’in içinde doğan ve onun içinde gelişen halk oyunlarımızın, tüm bilgi edinme kaynaklarından etkilendiği ve bu çabalardaki ortak payda olan bilgilenme sonucunda, kontrollü değişkenlerin değil, toplumun ihtiyacı olan yönelmelere yardımcı olunması sentezlerine ulaşıldığı gözlenmektedir.
Bundan anlaşılacağı gibi, “Oyun kültürün doğuşunda başlıca etkendir.” O halde kültürün kapsamı için de yer alan sanatın da kökeninin “oyun” olduğunu ve sanatın doğuşunda önemli bir rolünün bulunduğunu söylemek mümkündür.