Kağıdın bulunuşundan önce, yazı yazmak için parşömen ve papirüs kullanılırdı. Papirüs, aynı adı taşıyan bitki filizlerinin, birbirlerine kaynamaları için üst üste konup güneşte kurutulmasıyla elde edilirdi. Daha sonra akçaağaç, çınar, dut, bambu gibi ağaç ve bitkiler de kullanıldı. Kağıt, İ. S. 1. yüzyıl sonunda ilk kez Çin’de üretildi. Avrupa’da ise üretim, XIII. yy. dolayında başladı ve ancak baskı makinesinin bulunmasından sonra yaygınlaştı.
Kağıdın temel bileşeni selülozdur; uzunluğu birkaç milimetreyi geçmeyen ve kendi aralarında topraklaşabilen yalın lifler halinde görülür. Eskiden selüloz, havanda ya da değirmende çok küçük lifler haline getirilen bez parçalarından (keten, kenevir, pamuk) elde edilirdi. Ne var ki, kağıt tüketiminin artışı nedeniyle bez parçası miktarı yetersiz kalınca, odun selülozundan yararlanma yoluna gidildi.
Odundan kağıt üretiminde iki yöntem kullanılır: Mekanik yöntemde, ağaçkütüğünün kabuğu soyularak makinelerde iyice öğütülür. Bu yolla elde edilen ve arı olmayan hamura mekanik hamur ya da odun hamuru denir; bu karışımda selüloz dışında çeşitli maddeler, özellikle odunözü bulunur. İyi nitelikte kağıt üretimi içinse, selülozun yabancı maddelerden ayrılması gerekir; bunun için kimyasal işleme (ikinci yöntem) başvurularak kimyasal hamur elde edilir.
Bu iki tür kağıt, güneş ışığına tutularak kolayca ayırt edilebilir: Odun hamurundan yapılmış kağıt çok çabuk sararır; sözgelimi, gazete kağıdı için birkaç saat yeterlidir.
Suda seyreltilmiş beyazımsı lapa halindeki ham selüloz, olduğu gibi, ya da ağartılıp, özelliklerini iyileştiren maddeler katılarak kullanılabilir. Bu işlemler kağıdın hazırlanmasından önceki evrede, sülfit asit ve hipoklorit katılarak yapılır. Ayrıca, kullanılmış kağıt hammadde olarak kullanıldığında, mürekkebi almak ve kağıdı hamur haline getirmek için benzer işlemler uygulanır. Bir başka yöntem, hamur yüzeyine, yaprak haline geldikten sonra kimyasal maddeler dökmektir.
İşlenmiş hamur,, ayar deposuna doldurulur ve depodan, yatay doğrusal hareket verilmiş tel ızgara üstüne düzgün biçimde yayılır. Bu evre boyunca, su ızgaradan süzülerek akar ve yaprak halinde birleşen selüloz lifleri, keçe ve kauçuktan yapılmış merdaneler arasında sıkılır. Buharla ısıtılmış silindirler ve bir dizi nem alıcı keçe arasından geçirilen yaprak, iyice kurur. Çıkışta kağıt cilalanır, gerekiyorsa bobin halinde sarılır ya da bıçaklarla istenen boyutlarda kesilir.
Kağıdı hazırlama yöntemleri, kullanım alanına göre değişir. Kullanılan hammaddeye göre birinci, ikinci ve üçüncü hamur kağıtlar ayırt edilir. Yapılarının türdeşliğine göreyse, ışığa tutulduğunda buzlu cam gibi düzenli bir yapı gösteren tirşe kağıtlar ve yollu kağıtlar biçiminde sınıflandırılır. Yollu kağıtlar ışığa tutulduğunda, yatay çizgiler, daha ender olarak da düşey çizgiler görülür; bu çizgiler, yapım sırasında özel bir keçeyle sağlanır. Aynı teknik, ipek kağıtların yapımında da kullanılır.
Mektup kağıdı, tabaka kağıtlar, vb., paçavradan ya da beyaz selülozdan elde edilir. Baskı kağıtları arasında odun hamurundan yapılmış gazete kağıtları, kitap ve dergi basımında kullanılan ikinci hamur kağıtlar, röprodüksiyon basımında yararlanılan kuşe kağıtlar sayılabilir. Kuşe kağıtlar, genellikle selüloz ile iyice arındırılmış mekanik hamurdan üretilir; düzenli, parlak, esnek ve dirençli bir görünümleri vardır ve kaolen tabakasıyla kaplanmışlardır.
Çok hafif ve dirençli olan pelür kağıtları, keten ve kenevirden elde edilir. Karbon kağıdı («kopya kağıdı» da denir) , seçkin hammaddelerle özel bir hazırlama ister ve içinde boyarmadde bulunan özel bir muma destek görevi yapar. Bitkisel liflerden hazırlanan sigara kağıdının kolay ve tütünle birlikte yanması gerekir.
İyi nitelikli ama daha kalın kağıtlar arasında resim kağıdı sayılabilir. Kurutma, mendil ve tuvalet kağıtları, çok yumuşak, emici bir nitelik gösterir; daha sert ve tıkız olan süzgeç kağıtları, çeşitli düzeyde gözenekler taşır.
Ambalaj kağıdı, bu alanda önemli bir yer tutar ve genellikle saman ya da odun hamurundan üretilir. Belli bir kullanım amacıyla hazırlanmış kağıtlar arasında zımpara kağıdı, zamklı kağıt, krepon kağıdı, parafinli kağıt, vb. sayılabilir.