Anadolu’da hamamın özel törenler yanında (gelin hamamı, güvey hamamı, kırk hamamı vb.) günlük yaşamda da önemli bir yeri vardır. Birçok yörede topluca hamama giderek yemekli eğlence düzenleme ve yıkanma geleneği günümüzde de sürdürülmektedir. Görücü usulüyle yapılan evlenmelerde erkek annesi, çoğu kez oğluna alacağı kızı hamamda beğenir.
Hamam, bedensel temizlik yanında, tinsel kirlerden arınmada da araç olarak görülür. Din gereklerine ya da törelere göre yanlış bir davranışta bulunup tinsel yönden kirlendiğine inanılan kişilerin yedi ayrı hamamda yıkanırlarsa arınacakları inanışı vardır. Çocukları olmayan kadınların bir süre her gün hamama giderek en sıcak havuz ya da kurnaya oturtulması, günümüzde de başvurulan sağaltım yöntemlerindendir.
Hamamlar bazı inanışlara da konu olmuştur. Buna göre karanlık bastıktan sonra hamama gidilmez, tekin değildir. Hamamların cinlerin konaklama yerlerinden olduğuna, karanlık basınca burada yıkanıp eğlenceler düzenlediklerine inanılır. Rahatsız edilirlerse mutlaka bunu yapanı cezalandıracakları inanışıyla karanlık bastıktan sonra hamamda kalınmaz. Bazı hamamların ermişlerin, evliyaların uğrak yeri olduğuna inanılır ve Anadolu’daki çeşitli hamam ve kaplıcalar için bu türden efsaneler anlatılır.
Adak hamamı, Anadolu’nun birçok yöresinde yaygın bir gelenektir. Adak sahibi, dileği gerçekleştiğinde 24 saatliğine bir hamam kiralar. Yakınlarını, komşularını, birer mum ya da sabun göndererek davet eder. Ayrıca kapının önünde duran bir kişi ya da natır bağırarak adak hamamı olduğunu çevreye duyurur. Adak hamamı herkese açıktır. Adak hamamında yıkanmanın sevap olduğuna inanılır. Adak sahibi, durumuna göre tüm gelenlere ikramda bulunur ve hamamın havlu, süpürge vb. gereksinimlerinden bazılarını karşılar.
Hamam, tanınmış karagöz ve ortaoyunu fasıllarından biri. Çelebi, sahibi olduğu hamamı işletmesi için Hacivat’a verir. Hacivat hamamın kadınlar bölümünü işletmesi için Salkım inci ve Şallı Natır’ı çağırır. Çelebi hamama yıkanmaya gelir. Karagöz de girmek isteyince kadınlar kovar, Karagöz içeri girmek için çeşitli oyunlar denerse de her seferinde kovulur, çıkarken bir şeyler çalar. Sonunda hamamın kubbesine çıkıp buradan içeriyi izlerken kubbenin camı kırılıp aşağı düşer. Hamam tutuşur, kadınlar ve erkekler bağrışarak dışarı fırlar.
Ortaoyunu olarak oynanan Hamam biraz daha farklıdır. Çelebi’den hamamı alan Pişekâr, karşıdaki aktar dükkânını da işletmesi için Kavuklu ya verir. Hamama gidecek olanlar ilkin Kavuklu’nun dükkânına uğrarlar Kavuklu karısını kıskanıp hamamın içini izlemeye başlar. Bir süre sonra hamamda yangın çıkar, herkes çıplak olarak kaçışır. Kavuklu’nun, içinde zırnık bulunan kına sattığı Acem’in de sakalı tutuşmuştur. Tulumbacılar su sıkarlar. Arnavut elinde tabancayla gelir, mahalleli hamamın kapanmasını işter. Böylece Kavuklu’nun dükkânı da müşterisiz kalır.
Oyun Çifte hamamlar, Hamam eğlencesi adlarıyla da ğilinir. K. Afrika’da Lubet ül-hammam adıyla buna benzer bir gölge oyunu oynatılmaktadır.
Kadınlar hamamı. Evinde kapalı bir hayat süren osmanlı kadını eğlence için hamama giderdi. Sarayda, konaklarda ve yalılarda da hamamlar bulunurdu. Osmanlı devrinde, İstanbul’da birçok ünlü hamam vardı. Bu hamamların çoğu gündüz kadınlar, gece erkekler içindi. Bazılarında ise kadınlar için ayrı, erkekler için ayrı kısımlar vardı.
Bunlara çifte hamam denirdi. Soylu aile hanımları hamama gitmeden birkaç gün önce arkadaşlarına haber verir ve hamam günü onları davet ederdi. Hamama eğlence amacından başka gelenekler için de gidilirdi. Bir kız evlenirken gelin hamamına götürülür, lohusalar için ise törenle kırk hamamı yapılırdı. Bundan başka bazı erkek çocuk anaları da, oğullarına gelin seçmek için hamama giderlerdi