Abaza paşa modası nedir, nasıl ortaya çıkmıştır, özelliği nedir, Abaza paşa modası hakkında bilgi.
İstanbul’da 1630’Iu yıllardaki erkek modasıdır. Giyim kuşamı silah kuşanma ve eyer takımlarını etkilemiştir. Salt giyim modasına “Abaza kesimi” denmiştir.
Abaza Mehmed Paşa (ö. 1634) 1620’de Rumeli Beylerbeyi iken İstanbul’a geldi. Daha o zaman kıyafeti, atı ve silahları ile ilgi ve hayranlık uyandırdı. Anadolu’daki uzun süren ayaklanmasından sonra suçu bağışlanıp 1628’de ikinci gelişinde de Bosna valiliğine gidinceye değin hem giyim kuşamı hem fiziği ile ayrıca isyan sonrası eriştiği şöhretle herkesin ilgisini çekmişti. Son olarak Vidin valiliğinden azledilip 1631’de İstanbul’a çağrıldığında da başta IV. Murad olmak üzere yöneticiler, giyim kuşamının uygunluğuna hayran kalmışlardı. Abaza Mehmed Paşa, kırk yaşlarında, kahraman tavırlı, uzun boylu, herkesi büyüleyen alımlı bir fiziğe sahipti. Bu nedenle de üzerindeki her şey, olduğundan daha güzel ve anlamlı gözüküyordu. Kendi destarını özel bir form vererek sarıyor, özgün buluşlarla giysilerini sıradanlıktan kurtarıyordu. Atına da kahramanlığına yaraşır görünümler vermekteydi. Tarihçi Naima’nın deyimiyle “Kendüyü ve atlarını pehlivan-vâri tezyin etmeğe” eğilimi vardı.
IV, Murad’la Abaza Mehmed Paşa’nın dostluğu ve birlikteliği uzun sürmedi. Padişah, silahtarının etkilemesi sonucu, sözde onun İstanbullu Rumlarla Ermeniler arasındaki “Kızıl Yumurta Günü” anlaşmazlığından ötürü Ermenilerden elli bin kuruş rüşvet aldığı söylentisine inandı. Anadolu Hisarındaki gece âleminden, yanında ünlü Bostancıbaşı Duçe Mehmed olduğu halde ansızın ayrılıp İstanbul’a gelerek Çinili Köşk’te Abaza Mehmed Paşa’yı boğdurttu. Bu beklenmedik olay, İstanbul halkının giderek daha fazla korktuğu ve kinlendiği IV. Murad’a karşı bir tür tepkinin doğmasına yol açtı. Herkes, Abaza’nın anısını yaşatmak için, onunkine benzer kavuk, sarık, kaftan, eyer giymeye ve kullanmaya başladı. Abaza tarzı raht (eyer), Abazalı kavuk, Abaza kesimi kaftan, Abaza kılıcı moda oldu. Bu akımı el altından İstanbul’un birtakım esnafı, piyasayı canlandırmak için teşvik etmekteydiler.
Abaza modasına kapılanların biricik düşünceleri ise, bu tür giysi ve donanımların kendilerine yakışıp yakışmadığına bakmaktan çok, kimseden geri kalmamaktı.
Abaza modası, birtakım değişikliklerle 17. yy’ın sonlarına değin sürdü.
Kaynak: İstanbul Ansiklopedisi / Necdet SAKAOĞLU