Ağız mızıkası nedir, nasıl çalınır, özellikleri nelerdir? Ağız mızıkası çeşitleri nelerdir? Ağız mızıkası tarihçesi hakkında bilgi.
AĞIZ MIZIKASI ya da ağız armonikası, metal üflemeli çalgılar ailesinden, uzun ve yassı kutu biçiminde küçük bir müzik aletidir.
Bütün metal üflemeli çalgılarda olduğu gibi ağız mızıkasında da, üflenen havanın etkisiyle titreşerek değişik tonlarda ses veren bir dizi metal levhacık bulunur. Bu levhacıklar ağaçtan yapılmış kutunun içindeki ayrı ayrı oluklara yerleştirilmiş, kutunun alt ve üst yüzü ayrıca koruyucu metal levhalarla kaplanmıştır.
Ağız mızıkasını çalacak olan kişi dudaklarını çalgının önyüzündeki deliklere doğru bastırır ve havayı üfleyerek ya da içine çekerek kutunun içinde bir hava akımı yaratır. Bu hava akımı da metal levhacıkları iterek iki yana doğru serbestçe titreşmelerini sağlar.
Ağız mızıkasının günümüzdeki en basit örnekleri yalnızca yedi nota üzerinden (diatonik) gam yapar. Oysa daha gelişmiş olan kromatik ağız mızıkaları, diatonik gamın diyez ve bemollü yarım tonlarını da verebilir. Elle çalışan bir pistonu olduğu için “pompalı ağız mızıkası” da denen bu kromatik mızıkalarda pistona basılmadığı zaman yedi notalı gam, basıldığı zaman ise yarım ton aralıkla akort edilmiş 12 notalı gam elde edilir.
Ağız Mızıkasının Tarihçesi
1821’de bulunan ağız mızıkasının ilk virtüözleri 19. yüzyılın sonlarında yetişti. Özellikle 20. yüzyılda, usta yorumcuların da katkısıyla zengin ses olanaklarına kavuşan bu çalgı “ağız orgu” adıyla klasik müzik orkestralarında yer almaya başladı. ABD’de doğan ve İngiltere’de yaşayan Larry Adler, ağız mızıkasının çağımızdaki en büyük ustalarından biridir. Birçok çağdaş besteci onun yorumundan etkilenerek ağız mızıkası için parçalar yazdılar. Bu çalgının Türkiye’deki tek virtüözü olan Balansı Ahmet (Ahmet Faik Şener) de cumhurbaşkanlığı ve devlet senfoni orkestralarının eşliğinde bu parçalardan bazılarını seslendirmiş, ayrıca obua için yazılmış bir konçertoyu ve piyano için bestelenmiş parçaları da ağız mızıkasıyla çalmıştır.