Ahidnâme Nedir? Osmanlıda Ahidnâme Ne Demek?

Ahidname, Osmanlı Devleti’nin imzaladığı antlaşmalara verilen ad. Ahidnameler, biri Türkçe öbürü de taraf devletin resmî diliyle olmak üzere iki örnek halinde yazılırdı. Ticaret konusundaki ahidnamelerin en önemlileri kapitülasyonlardı. Kapitülasyonlar, I. Süleyman (Kanuni) döneminden başlayarak herhangi bir devlete ticaret imtiyazı tanımak üzere tek taraflı yazılırken, gerileme dönemi boyunca yitirilen her savaştan sonra yapılan barış antlaşmasının yanında imzalanması koşul sayılan ödün belgeleri haline geldi.

Konuları ve kapsamları farklı da olsa ahidnamelerin ortak biçimsel yönleri vardı. Her ahidname şu yedi bölümden oluşurdu: 1) Allah’a hamd, 2) Peygamber’e selam ve dua, 3) söz vermenin önemi ve yüceliği, 4) sözden caymamanın gerekliliği, 5) antlaşma konusunun ayrıntılar, 6) ahde bağlılığın gerekliliği, 7) ahdin işlerliği için dua. Bazı padişahlann kendilerini de bağlayan kurallar içeren fermanlarına ahidname-i hümayun denirdi.