Anadolu Selçuklu mimarisinde mezar anıtlarının önemli bir yeri vardır. Bunların dört duvar üzerine kubbe ile örtülü olanlarına türbe, çokgen veya silindirik gövde üzerine konik çatı ile örtülü olanlarına da kümbet denir.
Anadolu’da devlet büyüklerinin mezarı olarak yapılan bu türbe ve kümbetlerde önceleri tuğla ve taş birlikte, sonraları yalnızca taş malzeme kullanılmıştır. Başlangıçta tek başına, sonraları cami ve medrese gibi yapılara bitişik olarak yapılmıştır.
Anadolu’da bulunan mezar anıtları iki katlıdır. Toprak zeminden aşağıda mezar odası bulunur. İkinci kata dışardan merdivenlerle çıkılır. Bu oda mescit olarak kullanılır. Odanın ortasında simgesel bir sanduka bulunur.
Sanduka, türbelerde ölünün gömülü olduğu yerin üzerine yerleştirilen, taş ya da ahşaptan, tabut biçimindeki ögedir.
Kayseri Döner Kümbet (1276): Onikigen planlı kümbet içten kubbe dıştan konik çatı ile örtülüdür.
Tamamen kesme taştan yapılan anıtın bodrumunda mezar yeri, üstünde de mescit yer almıştır. Kitabesinde Şah Cihan Hatun için yapıldığı yazılı olan kümbet, figürlü plastik süslemelerinin çokluğu ile dikkati çeker. Portal cephesi üstünde, insan başlı, kanatlı iki pars figürü arasında, çift başlı kartal görülmektedir.
Kırşehir Melik Gazi Kümbeti (1250): Kare bir kaide üzerinde, konik külahlı, sekizgen planlı bir yapıdır.
Tamamen kesme taştan yapılan yapıda, çadır saçaklarına benzeyen, aşağıya sarkıtılmış büyük üçgenler cepheyi hareketlendirmiştir.
Gömeç Hatun Türbesi (13. yüzyıl sonu): Konya’da yapılan türbe, eyvanlı tiptedir. Yapının cephesi İran Selçuklu yapılarındaki eyvanların girişlerini andırır.
Tercan Mama Hatun Kümbeti (13. yüzyıl): Erzurum yakınlarında bulunan kümbetin farklı bir planı vardır. Bir silindiri andıran basık ve konik bir çatı ile örtülü kümbetin çevresini bir duvar çevirmiştir.