Beşik kertmesi nedir, nasıl yapılır, amacı nedir? Beşik kertmesi bozulabilir mi? Ülkemizdeki Beşik Kertmesi Uygulamaları
Beşik Kertmesi: Anadolu’da aynı ya da yakın günlerde doğan çocukların beşikte iken birbirleriyle nişanlanması geleneği.
Beşik Kertmesi daha çok aralarında yakın kan bağı ya da yakın ilişki olan ailelerde görülür. Aileler bu ilişkinin sürmesi için çocukların ileride birbirleriyle evlenmesini isterlerse, erkek çocukla kız çocuk birbirleriyle sözlenir. Bunun için her iki çocuğun beşiğine bıçakla birer kertik açılır.
Beşik kertme deyimine Dede Korkut Kitabı’nda da rastlanması, bu geleneğin Türkler arasında çok eskiden beri var olduğunu göstermektedir. Dede Korkut öykülerinin önemli kahramanlarından Bamsı Beyrek ile Bay Bican Bey’in kızı Banı Çiçek beşik kertme nişanlıdırlar.
Kundaktaki çocukların nişanlanması, yöreye göre değişen hır törenle yapılır. Orta Anadolu köylerinde erkek çocuk anası, kız çocuğuna beşiği ile birlikte ipekli bir çocuk takımı yaptırır. Varlıklıysa buna altın bir nazarlık bağlar ve başka armağanlarla birlikte kız evine yollar. Kız evi de oğlan evinin yakın akraba kadınlarına akşam yemeği verir. Yemekten sonra bir kadın hoca, oğlan evinden gelen beşiği ortaya getirir. Beşiğin içindeki giysiyi kız çocuğuna giydirir. Nazarlığı takarken bir ilahı okur sonra şerbetler içilir. Böylece çocuklar nişanlanmış olurlar. Güneydoğu Anadolu’nun bazı yörelerinde bu törene köy imamı da çağrılır, böylece olaya bir “yarı nikah” havası verilir.
Birbiriyle beşik kertme nişanlı olarak büyüyen çocuklara her yıl belirli özel günlerde armağanlar verilir. Herhangi bir ahlaki engel çıkmadıkça, beşik kertme nişanlı çocukların birbirleriyle evlenmesi gerekir. Bazı yörelerde beşik kertmenin ayrılıkla sonuçlanmasının uğursuzluk getireceğine de inanılır. Buna karşılık beşik kertmenin bozulmasının hoşgörüyle karşılandığı, önemli bir ayıp ya da kusur olarak görülmediği yerler de vardır. Eskiden oldukça yaygın olan bu gelenek günümüzde unutulmaya yüz tutmuştur.