Celaleddin Harzemşah Neyi Anlatır? Konusu? Özeti. Namık Kemalin Celaleddin Harzemşah oyunu içeriği, kahramanları, oyunun önemi.
Celaleddin Harzemşah, Namık Kemal’in oyunu (1885).
Konusunu tarihten alır. Panislamizm ülküsünü yaymak, islam ülkeleri arasında birlik kurulamayışı yüzünden uğranılan zararları belirtmek amacıyla yazılmıştır. Harizm hükümdan Celaleddin Harzemşah (Harizmşah), ülkesini işgal eden Moğollar’a karşı giriştiği savaşta yenilir. Hindistan’a kaçarken, kendisini izleyen moğol askerlerinin ellerine düşmemeleri için, karısıyla kızını Sind nehrine atar. Bir süre sonra bir ordu toplayarak Tebriz’e kadar ilerler Burada kaleyi savunan kadın komutan Mihrican’a âşık olur, onunla evlenir. Bu arada Eyyubi ve Selçuklu ordularının saldırısına uğrayarak geri çekilir. Moğollar’ın yaptığı kuşatmada derviş kılığına girerek Mihrican’ın gizlendiği dağa kaçarsa da, bir komutanının ihanetine uğrayıp öldürülür Mihrican da kendi kalbine sapladığı hançerle yaşamına son verir.
Oyunda kişilerin karakterleri olaylardan çok, sözlerle yansıtılmıştır. 15 perdelik oyun, ikinci meşrutiyet’ten sonra Jöntürk tiyatrosu (1908), Burhanettin tiyatrosu (1909), Sahne-i milliye-i Osmaniye (1911) gibi topluluklarca oynandıysa da, sahnelenmeye elverişli olmadığı için bir daha oynanmadı.
Yapıta önsöz olarak yazılan Mukaddime-i Celal, ayrı bir kitap halinde basıldı. Yazar, Victor Hugo’nun Cromwell önsözü’ nü örnek tutarak yazdığı bu metinde, roman ve tiyatro üzerine görüşlerini açıklamış; tragedyaya karşı romantik dramı savunmuş, “üç birlik kuralı’na bağlı kalmamak gerektiğini ileri sürmüş, tiyatronun eğitici bir sanat olduğunu vurgulamıştır.
