Erzurum Çobana Dede Efsanesi. Erzurum iline ait olan Çoban Dede Efsanesi Neyi Anlatır? Erzurum Efsanesi Çoban Dede Efsanesi.
Erzurum-İran transit yolunda seyredenler çok çeşitli tabiî manzaralarla karşı karşıya kalırlar. Aras Nehri’nin geniş yatağını takip ettikçe her an değişen manzara, insanı, Doğu’ya değil de Batı’ya gidiyormuş gibi büyüler. Bu tabiî güzelliklerin dışında yol boyunca çeşitli tarihî kalıntılar da dikkatimizi çeker. Bunlardan başka bir de, bugün altı gözünden ‘ su geçen yedi gözlü köprü vardır, inanışa göre, transit yolundan itibaren ilk göz olan kapalısında, köprünün yıkılması halinde yeniden yapımını sağlayacak para saklıdır.
Pasinler-Horasan yolundan Hınıs ve Muş istikametine ayrılan yolun hemen başında olan bu köprünün hikâyesi şöyledir:
Bugün köprünün bulunduğu yerin hemen yakınlarına bir köprü yapılmaya karar verilir. Zamanın teknik elemanları gelirler, ölçerler, biçerler ve köprünün kurulacağı yere karar verirler. Köprü inşasına başlanabilmesi için köprü ayaklarına yer hazırlamak gerekir. Fakat yapılan bütün çatışmalar boşa gider, bir türlü köprünün ayaklarını tutturamazlar.
Bunlar bu işin nasıl olacağım düşünüp taşınırlarken, civardaki sürüsünü otlatan bir çoban yanlarına gelir. İşin aslını öğrendikten sonra sağma, soluna bakınır; biraz düşündükten sonra elindeki değneği Aras Nehri’nin uygun bir yerine saplar. Orada bulunanların hayret eden bakışları arasında ‘ ayrı yeri eliyle işaret edip sürüsünün başına döner.
Çoban gittikten sonra, onun işaret ettiği yeri ve ona uygun olan yerleri köprüye ayak olarak seçerler. Nitekim yaptıkları yeni ayaklar dayanıklı olur ve böylece köprüyü tamamlarlar. Köprünün meydana gelmesinde emeği olduğu için adına «Çoban dede Köprüsü» denilir.
Kaynak: Saim Sakaoğlu / 101 Anadolu Efsanesi