Dârüşşafaka (şefkat yuvası), İstanbul’da fakir, öksüz ve yetimler için kurulmuş ilk yatılı lise. Cemiyel-i Tedrisiye-i îslâmiye adıyla bir halk okulu olarak kuruldu (1865). O zamanki amacı Kapalıçarşı’daki esnaf çıraklarının boş vakitlerini değerlendirmek, onları eğitmekti. Okulun kurulmasıyla ilgili ilk fikri, ruznameci Yusuf Ziya Bey ortaya attı. Aksaray’daki Ebubekirpaşa mektebi, okulun bir şubesi olarak eğitime başladı. Her iki okulda da ders araçları parasız veriliyordu.
Okul, maarif nazırlarından Münif Paşa tarafından kapatıldı. Ancak, birkaç yıl sonra, babasız ve yoksul çocukların eğitimini sağlamak için Darüşşafakatülislamiye adlı bir okulun kurulmasına girişildi. Abdülaziz’in desteğiyle Fatih’te bir arsa satın alındı. 15 Ağustos 1868’de yapımına başlanan okul. 15 haziran 1873’te öğrenime açıldı.
İlk mezunlarını 15 temmuz 1880’de verdi. Abdülhamid II zamanında yönetimi bir ara Maarif nezaretine bağlandı. Meşrutiyet’ten sonra dârüşşafakayı bitirenler, cemiyeti yeniden kurarak okula bağımsızlık kazandırdılar. Türkiye’de ilk olarak öğrenim programına jimnastik ve askerlik derslerini alan. okul kitaplarını yazdırıp kendi adına bastıran okul dârüşşafakadır.
Bugün, Dârüşşafaka cemiyeti tarafından yönetilmektedir. Uygulanan tüzük 1953’te yürürlüğe girmiştir. Babasız veya yoksul çocukların eğitildiği okul özel statüye bağlıdır ve lise öğretimi yapmaktadır, öğretim dili 1953’ten bu yana ingilizcedir. Gelirini dernek üyelerinin ödenekleriyle çeşitli bağışlardan sağlar. Kızlar için ayrı bir okulun yapımına 1971) içinde başlandı.