Gazavatname Türk edebiyatında savaşları konu edinen yapıtlara verilen genel ad.
Gazavatname ile daha çok din düşmanları üzerine gazilerin düzenledikleri akın ve savaÅŸları, bu sırada gösterilen kahramanlıkları anlatan yapıtlar kastedilir. Bir kentin ya da bir kalenin alınmasını konu edinen yapıtlara “fetihname”, düşmanın yenilgisiyle biten savaÅŸları konu edinenlere ise “zafername” denirse de, bu gibi farklılıklar daha sonraları birbirine karıştırılmış ve bunlann tümüne birden “gazavatname” denmiÅŸtir.
Bu yapıtlar, osmanlı tarih ve kroniklerinin eksik bıraktığı pek çok noktaları aydınlatabilecek deÄŸerdedirler. ÇoÄŸunlukla olayları kendileri yaÅŸamış olan ya da yaÅŸayanın aÄŸzından ilk duyan kimselerce kaleme alınmış olduklarından, gazavatnamelerde pek çok sefer ve savaÅŸlar en ince ayrıntılarına kadar anlatılır. PadiÅŸahlardan birinin hayatını esas alarak onun zamanında geçen olayları, sefer, savaÅŸ ve zaferleri konu edinen gazavatnameler “Selimname” ve “Süleymanname” gibi, daha çok o padiÅŸahın adıyla anılırlar. Bundan baÅŸka bir de savaşı yöneten ünlü vezir ya da komutanlardan birinin adıyla tanınan gazavatnameler vardır (örneÄŸin Barbaros Hayrettin, MihaloÄŸlu Ali Bey, Köprülü Fazıl Ahmet, Tiryaki Hasan paÅŸalara iliÅŸkin gazavatnameler).
Gazavatnamelerin ilk örneklerine XV. yy.’da rastlanır. XVI. yy.’da hızla geliÅŸerek pek çok yapıtla zenginleÅŸmiÅŸ; akınlar durduktan sonra, özellikle de gerilemelerin baÅŸladığı yıllarda azalmıştır. Art arda gelen yenilgilerle bu edebi tür bütünüyle terk edilir. 1852’deki Kırım seferiyle 1897’deki yunan harbine ait gazavatnameler bu türün son örnekleridir.Â