Halk Edebiyatı Nedir? Halk Edebiyatı Ürünleri

Anonim edebiyat ürünleriyle (masal, mâni, bilmece, halk hikayesi, efsane, fıkra, atasözü, algış-kargış, tekerleme vd.) birlikte âşık ve tekke edebiyatına mensup halk ozanlarınca ortaya konan şiirleri (koşma, varsağı, kalenden, nefes vb.) kapsayan edebiyat kolu ve söz konusu ürünleri inceleyen bilim dalı.

D. Mehmet Doğan, halk edebiyatının sadece anonim ürünlerden oluştuğunu, bunun dışında kalan yani ortaya koyanı belli olan eserlerin başka bir başlık altında incelenmesi gerektiğini savunur. Bu fikir, ilk önce biraz farklı şekilde de olsa, Fuat Köprülü tarafından ileri sürülmüştür. Pertev Naili Boratav, halk edebiyatı çerçevesi içine anonim ürünlerle birlikte âşık edebiyatını da alır. Nihat Sami Banarlı, çerçeveyi biraz daha genişleterek Tekke edebiyatını da halk edebiyatı içinde değerlendirir. Bugün gelinen noktada, Türk halk edebiyatı, üniversitelerde ve saha ile ilgili kitapların çoğunda üç ana kola ayrılarak ele alınır:

1-Anonim halk edebiyatı, 2- Âşık edebiyatı (bkz.), 3- Tekke edebiyatı.

Prof. Dr. Saim Sakaoğlu, D. Mehmet Doğan’ın tasnifini biraz genişleterek, sahanın asıl ürünleri olan anonim eserlerin şu şekilde incelenmesi gerektiğini söyler:
A) Anlatma esası üzerine kurulanlar: 1- Masal, 2- Fıkra, 3-Efsane.

B) Manzum olarak kurulanlar: 1- Türkü, 2- Mâni, 3- Ninni, 4- Ağıt, 5- Tekerleme.

C) Manzum ve mensur şekilleri olanlar: 1- Bilmece, 2- Atasözü, 3-Deyim, 4- Algış, 5- Kargış. 6- Halk hikayeleri [Sakaoğlu, halk hikayelerini ayn bir grup olarak zikreder ki doğru değildir.]

D) Seyirlik oyunlar: 1- Köy seyirlik oyunlan, 2- Şehir seyirlik oyunlan: (a. Karagöz, b. Ortaoyunu, c. kukla, ç. meddah.)