Karagöz Oyununda Fasıl Ne Demek?

Karagöz ve ortaoyununda mukaddime ve muhavere’den sonra gelen ve asıl oyun metnini içeren bölüm. 

Fasıl bölümünde oyunun asıl kişileri olan Karagöz, Hacivat ya da Kavuklu, Pişekâr yanında çeşitli tiplemeler de belli bir konu ve olaylar dizisi içinde oyuna katılır. XVI. yy.’da fasıl bölümü belli bir konudan çok birbirinden bağımsız sahnelerden oluşurken XVII. yy.’ dan başlayarak belli bir olaylar dizisini içermeye başladığı görülür.

Fasıllar doğaçtan olduğu ve belli bir metne bağlı kalınmadığı için bugüne ulaşmış örnekler sayıca azdır. Bu oyunların konu ve kuruluşlarına ilişkin de yeterli bilgi yoktur. Bazı araştırmacılar fasılların kaynaklarını gerçek ve gerçek olmayan olarak iki gruba ayırmaktadırlar. Gerçek olaylardan kaynaklananlar çağın olaylarını, gelenek, görenek ve törelerini, günlük yaşantıyı, çeşitli eğilimleri yansıtması bakımından zengin bir folklor kaynağı olarak değerlendirilmektedirler.

Gerçek olmayan kaynakları ise efsaneler, masallar halk hikâyeleri ve başka oyunlardan aktarılan öğeler oluşturmaktadır Fasıllar tarih sırasına göre de gruplara ayrılır Kimi araştırmacılar bunları en eski fasıllar, Meşrutiyet dönemi fasılları ve Cumhuriyet döneminden sonraki fasıllar olmak üzere üç grupta toplamaktadır Kâr’-ı kadim denen en eski fasıllar, her Karagözcünün dağarcığında bulunan yaygın oyunlardır Meşrutiyet’ten sonra ortaya çıkan yenilerine ise nev-i icad adı verilmiştir

Günümüze değin saptanabilmiş fasılların başlıcaları şunlardır: Ağalık’, Abdal* bekçi, Bahçe*.ya da Murgzar bahçesi, Balıkçılar* Bursalı* Leyla, Büyücü* hoca, Büyük* evlenme, Cambazlar”, Cazular*, Cincilik*. Çeşme*, Eczane* Eskici* Abdi, Ferhat* ile Şirin, Fotoğrafçı* Gözlemeci”, Hain* kâhya, Hain* kız, Hamam*, Kağıthane* sefası, Kale* oyunu, Kanlı* kavak, Kanlı* Nigâr, Karagöz’ün aşçılığı ya da Aşçılık*, Karagöz’ün* bakkallığı, Karagöz*’ün esrar içip deli olması, Karagöz’ün hekimliği, Karagöz’ün şairlerle imtihan olması, Kayık*, Kırgınlar” ya da Abdal kardeşler, Kızlar* ağası, Kunduracı* oyunu, Leyla* ile Mecnun, Mahalle* baskını ya da Şalgam Hoca, Mal* çıkarma, Mandıra* Meyhane*, Orman”, Ortaklar”, Ödüllü*, Pazarcılar* Sahte* esirci, Sahte* gelin, Sahte* kedi, Salıncak*, Sandıklı* Sünnet* ya da Mecruhun meserreti, Ta-hir” ile Zühre, Tahmis*, Telgrafçı*, Tımarhane*, Tireli*. Üvey* ana, Yalova” sefası ve Yazıcı*