Kıyafetname Nedir? Kıyafetname Neyi Anlatır? İçeriği

Kıyafetname: İnsanların dış görünüşlerine dayanarak kişilik, ahlak niteliklerini belirleyen yapıtlara verilen ad. Yüz ya da dış görünüşe bakılarak kişilik özelliklerini saptama bilgisini içeren kitap.

Çeşitli dönemlere ve milletlere ait giyinme biçimlerini anlatan ve resimlerle gösteren kitap ya da albüm.

Hamdullah Hamdi’nin 150 beyitlik Kıyafetname adlı mesnevisi (Süleymaniye kütüphanesi, Esat Efendi bölümü no. 3613), konuyla ilgili Türkçe yapıtların en eskisi olarak bilinir. Bu mesnevide insanların özde bir; dış görünüşte farklı yaratıldıklarına değinildikten sonra asıl konuya geçilir. 26 başlık altında ten, yanak, boy, et, saç, baş, alın, kulak, kaş, göz, burun, ağız, ses, dudak, boyun, omuz, çene, sakal, el, parmak, sırt vb. organların biçimlerine dayanılarak kişiliklerle ilgili yargılara varılır. Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın Marifetname ‘sinin (ilk bas. 1836) beşinci faslının bir bölümünü de bir kıyafetname oluşturur.

En ünlü örneği, Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın Marifetnamesinin içindeki manzum “kıyafetnâme”dir. Söz konusu eserden küçük bir örnek:

BOY

Kim ki boyudur tavîl
Sâde dil olur cemîl
Kim ki boyudur kasîr
Hilesi vardır kesîr
Kim ki vasat boyludur
Akıl u hoş huyludur