Buhari (Ebu Abdullah Muhammet bin İsmail bin İbrahim bin el-Mugire el-Cufi EL-), İslam hadis bilgini (Buhara 810 – Harteng 870).
İslam dünyasının en büyük, güvenilir ve ünlü hadis bilgini olarak kabul edilir. Dedelerinden el-Mugire, Buhara valisi Yeman el-Cufi’nin kölesiyken. bu valinin etkisiyle Müslümanlığı kabul ettiğinden el-Cufi nisbesini aldı.
Buhari, erken gelişmiş bir zekâ ve olağanüstü bir belleğe sahipti. On bir yaşındayken hadis ile uğraşmaya başladı. Kısa süre sonra, hadis konusunda hocalarının yanlışlarını düzeltecek ölçüde bilgi edindi. On altı yaşında annesi ve kardeşleriyle birlikte hacca gitti (826). Bir süre Hicaz’da kalarak oradaki din bilginlerinden yararlandı ve hadis üzerindeki bilgisini daha da geliştirdi Horasan’dan başlayarak Mısır’a kadar birçok İslam ülkesini dolaşıp binden fazla kişiden hadis derledi. Nişapur’a dönüşünde, Kuran ile ilgili bazı görüşleri nedeniyle rafizilikle suçlanınca Buhara’ya gitmek zorunda kaldı. Buhara valisi Halit bin Ahmet ez-Zuhli, kitaplarını kendisine getirmesini ve çocuklarına özel ders vermesini istedi. Bu isteği kabul etmeyince kente alınmadı. Semerkand yakınlarındaki Harteng köyüne gitti ve orada öldü
Buhari, on altı yıl süren yoğun bir çalışma sonucu 600 000 kadar hadis derledi; bunların içinden doğruluklarına inandığı 7 397’sini, el-Câmi’ üs sahih adlı hadis dergisinde bir araya getirdi. Bu hadis dergisi, konularına göre 97 kitap ve 3 450 bâb’dan (bölüm) oluşur.
